Witam Kochani !
Chcę wam dzisiaj przypomnieć zasady Savoir-vivre przy stole.
Wydaje się, że czasy nienagannej etykiety już minęły. Mało kto z nas, zna zawiłości dawnej dworskiej etykiety. Kpimy sobie z przesadnej uprzejmości, a jednak nikt nie chce popełniać towarzyskich gaf, ani uchodzić za osobę niekulturalną. Gdy pojawia się perspektywa wielkiej gali, bankietu, konferencji czy jakiegokolwiek oficjalnego spotkania, okazuje się, że etykieta ma się całkiem dobrze…
Zasady dotyczące jedzenia nie są związane tylko z samym podawaniem i spożywaniem potraw, ale również z nakrywaniem do stołu. Jednak najważniejsze pozostaje zachowanie przy stole. Jak mawiał Jean Anthelme Brillat-Savarin, autor Fizjologii smaku: ”powiedz mi jak jesz, a powiem ci, kim jesteś”.
Nakrywanie do stołu
Sposób nakrycia stołu zależy głównie od tego, czy podajemy codzienny posiłek, czy wydajemy uroczyste przyjęcie. Jednak zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku bardzo ważna jest estetyka. W przypadku codziennych posiłków, stół pokrywa się obrusem w dowolnym kolorze. Można go także zastąpić lnianymi lub bawełnianymi serwetkami. Uroczyste przyjęcie to już nieco inna bajka. Konieczne jest wówczas użycie białego obrusu. Bezpośrednio na stół kładzie się kawałek tkaniny (np. grubej flaneli) o rozmiarach trochę większych niż powierzchnia stołu.
Talerze
Idealnie czyste, niekoniecznie porcelanowe. Układa się je zależnie od przewidzianego zestawu potraw. Nie powinno się ich układać jeden na drugim. Wyjątkiem może być talerz podstawa, z którego się nie je. Takie talerze podstawy kładzie się tak, by ich brzegi dotykały krawędzi stołu. Pozostałe talerze zmienia się po każdym daniu. Głębokie talerze na zupę umieszcza się nie bezpośrednio na podstawie, lecz na położonym na niej płaskim talerzu. Talerzyki na pieczywo powinny stać na lewo od talerze podstawy za sztućcami. Nakrycia dla poszczególnych osób kładzie się tak, by każda miała dla siebie przynajmniej 60 cm miejsca przy stole.
Sztućce
Układa się je po obu stronach talerzy w kolejności zależnej od podawanych dań – zaczynając od zewnątrz. Noże powinny być zwrócone ostrzami w kierunku talerze, łyżki wgłębieniami w górę, a widelce zębami w górę. Sztućce do deserów można ułożyć za talerzem, równolegle do krawędzi stołu, ale tylko w przypadku mniej oficjalnych posiłków. Łyżeczkę i nóż do owoców kładzie się tak, by uchwyt skierowany był w lewo, a widelczyk do ciasta odwrotnie. W czasie uroczystych przyjęć sztućce do deserów powinny być umieszczone na stole na krótko przed jego serwowaniem. Noże do masła kładzie się na talerzykach na pieczywo. Łyżeczki do herbaty i kawy układa się na talerzyku, na którym stoi filiżanka. Do ryb podaje się widelec oraz specjalne noże.
Nakrycie podstawowe
Do obiadu składającego się z trzech dań to: łyżka do zupy, nóż i widelec do dania głównego, widelczyk deserowy, łyżeczka deserowa, kieliszek do wina, kielich do wody, serweta. Nóż kładziemy po prawej stronie z ostrzem skierowanym w lewo. Widelec ułożony brzuszkiem do dołu po lewej stronie. Oba sztućce układamy w ten sposób by leżąc równolegle do siebie pozostawiały miejsce na talerz z dniem głównym. Łyżkę do zupy po prawej stronie noża. Musimy zwrócić uwagę na to by odległość pomiędzy sztućcami a krawędzią stołu była jednakowa. Deser najczęściej spożywany jest przy pomocy widelczyka deserowego i łyżeczki deserowej, czasami zamiast łyżeczki stosuje się nożyk deserowy. Parę sztućców umieszczamy bezpośrednio nad talerzem pamiętając, by trzonek widelczyka znajdował się po lewej stronie, a trzonek łyżeczki po prawej. Jeżeli na deser są przewidziane sery lub owoce łyżeczkę w ustawieniu zastępuje nóż deserowy. Kieliszek do wina, podobnie jak pozostałe szkło ustawiamy po prawej stronie po wyżej noża na wysokości nakrycia deserowego. Jeżeli do jedzenia podane będzie piwo kieliszek do wina zastępuje pokal lub goblet. Serwety (zarówno te z materiału jak i papierowe) kładziemy w centrum, z lewej strony lub powyżej nakrycia. Ważne jest również takie zorientowanie nakrycia by pomiędzy środkami sąsiadujących nakryć odległość wynosiła około 80 cm, a nóż nakrycia wskazywał widelec nakrycia przeciwnego.
Nakrycie rozszerzone
Nakrycie tego typu jest stosowane przy przyjęciach składających się z wielu dań, do których będą serwowane różne napoje i trunki. Z reguły nakrycie takie składa się z: dużego noża, noża do przystawek, noża do ryb, dużego widelca, widelca do przystawek, widelca do ryb, łyżki do zupy, widelczyka deserowego, łyżeczki deserowej, talerzyka na pieczywo, noża do masła, kieliszka do wina białego, kieliszka do wina czerwonego, kielicha do szampana (ewentualnie), serwety, biletu (wizytowego) i podtalerza na którym ustawiamy zastawę.
Pod talerz na którym ustawiamy zastawę, (często platerowany) wyznacza środek całego nakrycia. Sztućce którymi posługujemy się prawą ręką – nóż do dania głównego, nóż do ryb, łyżkę do zupy i nóż do przystawek kładziemy z prawej strony ( w takiej właśnie kolejności licząc od podtalerza). Po lewej stronie kładziemy duży widelec do dania głównego, widelec do ryb i widelec do przystawek. Talerzyk na pieczywo ustawiamy z lewej strony, nieco wyżej w niewielkiej odległości od ostatniego widelca. Na jego prawej krawędzi kładziemy nóż do pieczywa (ostrzem skierowanym w lewo). Zalecane jest przez niektórych znawców savoire-vivre by ilość sztućców nie przekraczała trzech po prawej i dwóch po lewej stronie, chcąc się do tego zastosować pozostałe sztućce donosimy w miarę podawania potraw. Układ przedstawiony poniżej należy interpretować w sposób taki, iż wymiennie stosujemy zestaw do ryb z zestawem do przystawki. Kieliszki ustawiamy następująco: kielich do czerwonego wina na linii noża do dania głównego, kieliszek do wina białego nieco niżej po prawej stronie, kielich do szampana na lewo od kielicha do szampana, nieco wyżej.
Pozdrawiam Krysia!